30 okt Laboratorijska dijagnostika anemije
Simptomi anemije mogu biti opšti (zajednički svim anemijama) ili specifični, u zavisnosti od uzroka.
Opšti simptomi uključuju:
- Umor i slabost,
- Bljedilo kože i sluznica,
- Vrtoglavice,
- Kratak dah, naročito pri naporu,
- Ubrzan rad srca (palpitacije),
- Glavobolja i smetnja koncentracije,
- Hladne ruke i noge,
- Osjećaj stalnog umora.
Specifični simptomi mogu ukazivati na tip anemije:
- Kod sideropenijske anemije (nedostatak željeza): suha koža, lomljivi nokti, ispucali uglovi usana, pojava želje da se jede led ili zemlja;
- Kod megaloblasne anemije(nedostatak vitamina B12 ili folne kiseline): trnjenje ruku i nogu, smetnje u hodu, glositis(upaljen, crven jezik);
- Kod hemolitičkih anemija: žutilo kože, tamna mokraća.
Simptomi se razvijaju postepeno i često su u početku nespecifični, pa se anemija ponekad otkrije tek laboratorijskim pregledom.
Laboratorijska dijagnostika anemija predstavlja prvi i osnovni korak u otkrivanju uzroka smanjenog broja eritrocita ili hemoglobina u krvi. Osnovna analiza je kompletna krvna slika (KKS), koja uključuje broj eritrocita, hematokrit, koncentraciju hemoglobina, te indexe eritrocita (MCV,MCH,MCHC).Na osnovu ovih parametara može se orjentaciono odrediti da li je anemija mikrocitna, normocitna ili makrocitna.
Kod sumnje na sideropenijsku anemiju (anemiju zbog manjka željeza), određuje se Fe u serumu, koji je obično snižen. Istovremeno se mjeri TIBC (Total Iron Binding capacity), koji pokazuje ukupni kapacitet vezivanja željeza u serumu za transportni protein, i najčešće je povišen kod nedostatka željeza.Iz TIBC se može izračunati UIBC ( Unsaturated Iron Binding Capacity), koji predstavlja nezasićeni dio kapaciteta za vezivanje željeza.
Vrlo značajan laboratorijski parametar je Ferritin, koji odražava zalihe željeza u organizmu i najosjetljiviji je pokazatelj sideropenije- snižen je kod deficita željeza a povišen kod inflamatornih stanja.
Kod makrocitnih anemija posebno megaloblastnih, potrebno je odrediti nivo vitamina B12 i folnu kiselinu, jer njihov nedostatak dovodi do poremećene sinteze DNK u eritrocitima.
Kombinacijom ovi laboratorijskih nalaza moguće je ne samo postaviti dijagnozu anemije nego i razlikovati različite tipove anemija.Laboratorijski nalazi se uvijek tumače u kontekstu kliničke slike i anamneze pacijenta.